การวิเคราะห์การจัดสรรงบประมาณเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และพัฒนาสิ่งแวดล้อม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอข้อมูลหรือฐานข้อมูล (data base) และโครงสร้างของงบประมาณ ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและพัฒนาสิ่งแวดล้อม โครงสร้างของเงินช่วยเหลือจากต่างประเทศด้านสิ่งแวดล้อมและศึกษาการสนองตอบของงบประมาณกับการเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจและสังคมซึ่งเป็นสาเหตุ ของปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้เพื่อศึกษาถึงเงื่อนไขและปัจจัยที่ควรนำมาพิจารณาการกำหนดงบประมาณในอนาคต จากการรวบรวมข้อมูลงบประมาณเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติทั้ง 4 ด้าน คือ ทรัพยากรป่าไม้ ดินและน้ำ ทรัพยากรประมง ในช่วงพ.ศ. 2520-2536 พบว่ามีเพียง 249.57 ล้านบาทในปี 2520 และเพิ่มเป็น 4,079.55 ล้านบาทในปี 2536 ซึ่งมีไม่ถึงร้อยละ 1 ของ GDP โดยงบประมาณมากกว่าครึ่งของแต่ละปีจะเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ส่วนงบประมาณด้านการประมงมีสัดส่วนน้อยที่สุด ในขณะที่การอนุรักษ์ทรัพยากรดินและน้ำยังไม่ได้รับความสนใจมากนัก งบประมาณด้านการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในช่วงที่ศึกษาพบว่าอยู่ในระดับตํ่าเช่นกันเพราะมีไม่ถึงร้อยละ 1 ของGDP ถึงแม้ว่าในปี 2536 จะมีงบประมาณมากสุดคือ 5,716.85 ล้านบาทเพิ่มขึ้นจาก ปี 2520 ซึ่งมีเพียง 58.75 ล้านบาท เมื่อแยกงบประมาณตามชนิดมลพิษพบว่ามลพิษทางน้ำมีอัตราส่วนมากสุดเมื่อเทียบกับงบประมาณด้านมลพิษสิ่งแวดล้อม เงินช่วยเหลือจากต่างประเทศด้านสิ่งแวดล้อมมีอัตราสูงในช่วงปี 2532-2533 แต่มีแนวโน้มที่ลดลงเพราะประเทศไทยเริ่มมีฐานะทางการเงินที่ดีขึ้น เมื่อเปรียบเทียบงบประมาณด้านสิ่งแวดล้อมต่อ GDP กับประเทศพัฒนาแล้วเช่น อเมริกา เยอรมันพบว่างบประมาณของไทยอยู่ในอัตราที่ตํ่ากว่ามากแต่เมื่อเทียบกับประเทศกำลังพัฒนาเช่น ฟิลิปปินส์ พบว่างบประมาณของไทยมีอัตราที่สูงกว่า ผลการศึกษาด้านการตอบสนองของงบประมาณกับตัวแปรทางด้านเศรษฐกิจและสังคมที่เลือกมาคือ GD, ประชากร, รายได้จากการท่องเที่ยว, พื้นที่ป่าไม้และจำนวนโรงงานอุตสาหกรรม พบว่าการจัดสรรงบประมาณ ทั้งสองด้านสนองตอบต่อการเปลี่ยนแปลงในปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ดังนั้นในการจัดสรรงบประมาณด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและพัฒนาสิ่งแวดล้อมควรนำปัจจัยดังกล่าวมาพิจารณาด้วย