แอ่วเคล้าซอ : ประวัติความเป็นมาและระเบียบวิธีปฏิบัติ

Abstract

ศึกษาประวัติความเป็นมาและพัฒนาการของแอ่วเคล้าซอ ตลอดจนระเบียบวิธีปฏิบัติ ผลการวิจัยพบว่า 1. จากพระราชกิจจานุเบกษาในล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 4 ที่ทรงประกาศห้ามแอ่วลาว ทำให้เกิดการรังสรรค์งานศิลปกรรมขึ้นใหม่ ชื่อว่า "แอ่วเคล้าซอ" ซึ่งเป็นผลจากการบูรณาการทางภูมิปัญญาของคนภาคกลาง โดยนำกระสวนทำนองลำของหมอลำหรือแอ่วลาว มาประยุกต์ดัดแปลงขึ้นใหม่ แต่รักษาเอกลักษณ์กระสวนทำนองเดิมบางแห่งบรรจุไว้ พบชัดเจนในช่วงขึ้นต้นทำนองร้องและเมื่อจะลงจบ พัฒนาการของแอ่วเคล้าซอมีมาเป็นลำดับ ในสมัยรัชกาลที่ 5 เคยได้รับความนิยมจากสังคม ถึงกับสามารถประกอบเป็นอาชีพได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงก่อนประกาศยกเลิกโรงบ่อนเบี้ย แต่พอหลังจากนั้นก็ได้ซบเซาลง จนมาถึงเมื่อจัดตั้งกรมโฆษณาการแอ่วเคล้าซอได้ถูกนำเสนออีกครั้งทางวิทยุกระจายเสียงและได้มีการปรับปรุงรูปแบบการแสดงใหม่อย่างละครหรือลิเก แต่ได้รับความนิยมในระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น ปัจจุบันกำลังจะเลือนหายไปจากสังคมไทย 2. ลักษณะวิธีการเล่น แอ่วเคล้าซอ มีลักษณะคล้ายการละเล่นเพลงพื้นบ้านภาคกลาง แต่จะมีซออู้คอยบรรเลงเคล้าตลอดเวลา โดยมีฉิ่ง กรับและกลองแขกตีให้จังหวะ หน้าทับที่ใช้คือหน้าทับซุ้มลาวหรือหน้าทับสองไม้ชั้นเดียว ส่วนกลวิธีในการขับร้องและบรรเลง ผู้บรรเลงซอควรขับร้องให้ได้และทำความเข้าใจกับลำดับขั้นตอนให้ชัดเจน ส่วนผู้ขับร้องควรศึกษาบทร้องและบุคลิกภาพของตัวละคร เพื่อจะได้สร้างอารมณ์ให้เหมาะสม อีกทั้งยังสามารถนำหลักคีตศิลป์ไทยมาใช้ปรุงให้งดงามได้