ความเป็นพิษต่อไตจากการใช้ยาทีโนโฟเวียร์ในผู้ติดเชื้อเอชไอวี

Abstract

วัตถุประสงค์ : ศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดพิษต่อไตจากการใช้ tenofovir ในผู้ติดเชื้อเอชไอวีชาวไทย วิธีวิจัย : วิจัยเชิงวิเคราะห์โดยศึกษาย้อนหลังและเก็บข้อมูลไปข้างหน้าจนสิ้นสุดระยะเวลาที่ศึกษา เก็บข้อมูลผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ใช้ tenofovir ซึ่งมารับการรักษาที่ คลินิกไพจิตร โรงพยาบาลชลบุรี ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2550 ถึง วันที่ 31 ธันวาคม 2552 เกณฑ์ที่ใช้ในการประเมินพิษต่อไตพิจารณาจาก 1) การเพิ่มขึ้นของระดับ serum creatinine (Scr) มากกว่า 1.5 เท่าจากค่าพื้นฐานก่อนเริ่มใช้ยาของผู้ป่วย หรือ 2) การลดลงของ creatinine clearance (CrCl) มากกว่า 25% จากค่าพื้นฐานของผู้ป่วย (คำนวณจากสูตร Cockcroft-gault) หรือ 3) การลดลงของ glomerular filtration rate (GFR) มากกว่า 25% จากค่าพื้นฐาน (คำนวณจากสูตร Simplified modification of diet in renal disease; Simplified MDRD) ผลการศึกษา : มีผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์การศึกษารวม 405 ราย ผู้ป่วย 99.0% เคยใช้ยาต้านเอชไอวีอื่นก่อนเริ่มใช้ tenofovir ค่ามัธยฐานของน้ำหนักตัวและระยะเวลาการใช้ tenofovir เท่ากับ 56.5 (50.5-65.0) กิโลกรัม และ 16 (8-21) เดือน ตามลำดับ อุบัติการณ์ของการเกิดพิษต่อไตในผู้ป่วยที่ใช้ tenofovir เท่ากับ 16.2 ต่อ 100 ราย-ปี เมื่อประเมินการเกิดพิษต่อไตโดยใช้เกณฑ์การลดลงของ GFR ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไต ได้แก่ ค่าการทำงานของไตพื้นฐาน (P<0.001) และการใช้ยาอื่นที่มีพิษต่อไตร่วมด้วย เมื่อประเมินโดยใช้ค่า Scr, CrCl และ GFR (P=0.002,0.002 และ 0.004) พบการมีน้ำหนักตัวเริ่มต้นที่น้อยมีความสัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไต เมื่อประเมินโดยใช้ค่า CrCl และ GFR (P=0.001 และ 0.032) พบการใช้ยาในกลุ่ม protease inhibitor ร่วมด้วยมีความสัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตเมื่อประเมินจาก GFR (P=0.016) และพบระยะเวลาการใช้ยาต้านเอชไอวีอื่นก่อนเริ่มใช้ tenofovir มีความสัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตเมื่อประเมินจาก Scr (P=0.015) การศึกษานี้พบอุบัติการณ์การเกิดพิษต่อไตในผู้ติดเชื้อเอชไอวีชาวไทยสูง ดังนั้นควรมีการติดตามเฝ้าระวังการทำงานของไตในผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ใช้ tenofovir อย่างใกล้ชิดและสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วง 24 เดือนแรกของการใช้ยา เพื่อให้เกิดความปลอดภัยจากการใช้ยาสูงสุด