ฝู่หลู : เครื่องดนตรีชาวเขาเผ่าลีซู อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย

Abstract

งานวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาประวัติความเป็นมาของชุมชน และบริบท โดยรอบของสังคมลีซู ศึกษาถึงวิธีการบรรเลงฝู่หลู โอกาสที่ใช้และวิเคราะห์บทเพลงของฝู่หลู หมู่บ้านปางสาอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย.โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพในการเก็บ รวบรวมข้อมูล การสัมภาษณ์นักดนตรี สมาชิกภายในหมู่บ้าน ปางสา อำเภอแม่จัน จังหวัด เชียงราย ระหว่างเดือน ตุลาคม 2551 ถึงเดือน มีนาคม 2553 ผลจากการศึกษาพบว่าชาวลีซูที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านปางสาแห่งนี้ อพยพมาเมื่อปี พ.ศ. 2504 โดยการนำของนายเล่าอ้ายเบียผะ เนื่องจากสภาพแวดล้อมเหมาะแก่การเพราะปลูก จึงทำ ให้มีชาวลีซูอื่นๆ อพยพเข้ามาอยู่ในหมู่บ้านแห่งนี้เป็นจำนวนมาก ฝู่หลู่เป็นเครื่องดนตรีที่อยู่คู่กับชาวลีซูมาช้านาน ประวัติและที่มานั้นไม่ทราบแน่ชัด ชาวเขาเผ่าลีซูใช้บรรเลงเพื่อตอบสนองความต้องการในสังคมเช่น ใช้เล่นประกอบการเต้นรำ ในพิธีขึ้นปีใหม่ของชาวลีซู มักพบว่าจะเล่นกันในกลุ่มผู้ชายเพียงเท่านั้น ปัจจุบันในหมู่บ้าน ปางสา มีแต่นักดนตรีที่สามารถเล่นฝู่หลูได้เพียงอย่างเดียว ไม่มีช่างสร้างเครื่องดนตรีชนิดนี้ใน หมู่บ้านปางสา อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ฝู่หลูที่นิยมใช้เล่นในหมู่ชาวลีซูคือ ป่าลิฝู่หลู มีเสียงสูง และเล่นง่ายกว่าฝู่หลูชนิดอื่นๆ ฝู่หลูประกอบด้วย น้ำเต้า ท่อเสียงของฝู่หลูทำมาจากไม้ไผ่ชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นปล้องทาง ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือเรียกไม้ไผ่ชนิดนี้ว่า “ไม้เฮียะ” ลิ้นของฝู่หลู และชันโรง ท่อเสียงของฝู่หลูมีทั้งหมด 5 ท่อคือ ท่ออี่ผ่า, ท่ออี่ม่า, ท่ออี่สะสะ, ท่ออี่ลิม่า และท่อ อี่ลิลิ จากการวิเคราะห์บทเพลงของฝู่หลูในหมู่บ้านปางสา มีทั้งหมด 5 เพลง แต่ละเพลงมี ความสนุกสนาน เพราะฝู่หลูเป็นเครื่องดนตรีที่ใช้ในการประกอบการเต้นรำ มีการบรรเลงซ้ำ ไปซ้ำมาเพื่อให้เพลงยาวขึ้น พบว่ามีกระสวนทำนองเพลงสลับฝันปลามากที่สุด ขั้นคู่เสียงที่ใช้ คือ คู่ 1, คู่ 2, คู่ 3, คู่ 4, คู่ 5, คู่ 6 และ คู่ 7