การศึกษาเบื้องต้นเกี่ยวกับสภาวะแวดล้อมของการใช้พลังงานไฟฟ้า ในการสูบน้ำเพื่อระบบชลประทานในลุ่มแม่น้ำชี : กรณี อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด : รายงานการศึกษาวิจัย

Abstract

การศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับสภาวะแวดล้อมของการใช้พลังงานในการสูบน้ำ เพื่อการชลประทานในลุ่มแม่น้ำชี : กรณีอำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ดนั้น โครงการฯ มิได้ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาวะแวดล้อมแต่อย่างไร ไม่ว่าจะเป็นทรัพยากรทางกายภาพ ทรัพยากรทางชีวภาพ คุณค่าการใช้ประโยชน์ของมนุษย์ และคุณค่าต่อคุณภาพชีวิต หากแต่โครงการสูงน้ำด้วยพลังงานไฟฟ้าทุกสถานีสูบน้ำของอำเภอเสลภูมิ มีแต่ข้อดี หรือมีแต่ประโยชน์ที่ราษฎรจะได้รับแทบทั้งสิ้น กล่าวคือ ราษฎรที่อยู่ในพื้นที่โครงการสูบน้ำสามารถนำน้ำไปใช้ประโยชน์ในการเกษตร เช่น ทำนา ทำสวน ทำไร่ และอื่นๆ โดยเฉพาะสามารถทำนาเกษตรได้ปีละ 2 ครั้ง (ทำนาปี และทำนาปรัง) โดยมิต้องอาศัยน้ำฝนจากธรรมชาติ โครงการดังกล่าวทำให้เกิดการพัฒนาต่างๆ อาทิ การพัฒนาด้านถนนหนทาง ด้านพลังงานไฟฟ้า ด้านแหล่งน้ำเพื่ออุปโภค-บริโภคให้มากขึ้น สำหรับราษฎรในหมู่บ้านของพื้นที่โครงการ สรุปได้ว่าโครงการฯ ทำให้มีการพัฒนาด้านเกษตร ทำให้ได้ผลผลิตมากขึ้น ทุกคนมีความร่วมแรกร่วมใจกันทำงาน และไม่มีความขัดแย้งกันของคนในหมู่บ้าน หากแต่โครงการทำให้ราษฎรในพื้นที่ที่มิได้รับการบริการจากโครงการสูบน้ำด้วยพลังงานไฟฟ้า คิดค่าจ้างหรือค่าตอบแทนเมื่อมีการว่าจ้างให้ทำงาน อีกทั้งพื้นที่โครงการไม่มีปัญหาของการใช้ยาฆ่าแมลงที่ใช้แล้วก่อให้เกิดทรัพยากรสัตว์น้ำน้อยลงไม่มีโรคแมลงระบาด ไม่มีปัญหาเรื่องของคุณภาพดินเสื่อม และไม่มีปัญหาเรื่องของระยะเวลาการเปิด-ปิด ปริมาณการปล่อยน้ำ อัตราการเรียกเก็บเงิน ตลอดจนการขโมยน้ำจากโครงการใช้ และไม่เกิดปัญหาของการขาดแคลนน้ำด้วย หากแต่โครงการฯ พบว่ามีปัญหาอยู่ที่ระยะทางของการก่อสร้างคลองดาดคอนกรีตส่งน้ำสั้นเกินไป การจัดตั้งกลุ่มสหกรณ์ผู้ใช้น้ำไม่สำเร็จ โครงการฯ ทำให้มีการใช้เงินลงทุนสูงขึ้น แต่ผลผลิตที่ได้รับก็คุ้มกับการลงทุน หรือกล่าวได้คือผลผลิตไม่ตกต่ำ และโครงการฯ มิได้ก่อปัญหา ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการมีภาระหนี้สินใดๆ หากแต่ราษฎรที่มีภาระหนี้สินมากขึ้นอาจเกิดจากการใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือย โดยเฉพาะการซื้อเครื่องมือและอุปกรณ์ต่างๆ ที่จะอำนวยความสะดวกสบายในชีวิตประจำวัน โครงการสูบน้ำด้วยพลังงานไฟฟ้าทำให้มีการใช้แรงงานคน เครื่องทุ่นแรง มากขึ้นแล้ว ทำให้ราคาที่ดิน และผลผลิตทางการเกษตรก็สูงขึ้นเช่นกัน ทำให้ราษฎรมีรายได้เพิ่มขึ้น มีสภาพความเป็นอยู่ดี รวมถึงคุณภาพชีวิตของราษฎรดีขึ้นด้วย แต่ราษฎรภายในพื้นที่โครงการฯ กล่าวว่า โครงการจะมีปัญหาในเรื่องของโครงสร้างคลองส่งน้ำประธาน (ดาดคอนกรีต) คลองซอย รวมทั้งคลองไส้ไก่ที่ชำรุด ผุพัง เก็บน้ำไม่อยู่ ทั้งนี้อาจเนื่องจากระยะเวลาการใช้งานมานานมาก แต่บางหมู่บ้านกล่าวว่า สาเหตุมาจากผู้รับเหมาก่อสร้าง ทำการก่อสร้างไม่ตรงตามแบบหรือได้ตามมาตรฐานที่กรมพัฒนาและส่งเสริมพลังงานกำหนดไว้ อีกทั้งผู้รับผิดชอบดูแลและวิเคราะห์โครงการฯ ควรที่จะพิจารณาถึงผลดี-ผลเสียต่อราษฎรในพื้นที่ใกล้เคียงที่ไม่ได้รับน้ำจากโครงการ ถึงสภาวะจิตใจของความต้องการโครงการ ความเหมาะสมและถูกต้อง ความจำเป็นต่างๆ ของราษฎร ทั้งนี้โครงการควรที่จะมีเหตุผลต่างๆ และข้อจำกัดของโครงการฯ ต่อการขยายพื้นที่ให้บริการ รวมถึงผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นต่อราษฎร และต่อโครงการฯ ซึ่งหน่วยงานที่รับผิดชอบต่อโครงการดังกล่าวจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องชี้แจงให้ราษฎรที่ต้องการรับการบริการจากโครงการฯ ทราบถึงเหตุผลพร้อมข้อจำกัดต่างๆ ของศูนย์บริการสูบน้ำด้วยพลังงานจังหวัดร้อยเอ็ด กรมพัฒนาและส่งเสริมพลังงาน ทั้งนี้เพื่อให้ราษฎรทราบสาเหตุของการไม่ได้รับบริการ และเพื่อลดความขัดแย้งต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต