บทบาทและอิทธิพลของกลุ่มผลประโยชน์ต่อการกำหนดนโยบาย : ศึกษาเฉพาะกรณีกลุ่มผลประโยชน์ด้านธุรกิจการท่องเที่ยว

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อวิเคราะห์ว่า เมื่อโครงสร้างระบบการเมืองเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่พรรคการเมืองเข้าไปดำรงตำแหน่ง ในรัฐบาล และรัฐสภาได้เข้าไปทำหน้าที่ในการกำหนดนโยบาย รวมทั้งโครงสร้างกระบวนการกำหนด นโยบายเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่พรรคการเมืองได้เข้าไปทำหน้าที่ในการกำกับดูแลการกำหนดนโยบาย แทนที่ข้าราชการแล้ว กลุ่มผลประโยชน์ด้านธุรกิจการท่องเที่ยว ก. ได้ลดบทบาทและอิทธิพลต่อการกำหนดนโยบายผ่านข้าราชการ แล้วหันมามีบทบาทในการกำหนดนโยบายผ่านพรรคการเมือง รัฐสภา และรัฐบาลมากขึ้น ข. ยังคงใช้วิธีการแบบไม่เป็นทางการมากกว่าวิธีการแบบเป็นทางการ ผลการวิจัยพบว่า 1. เมื่อโครงสร้างอำนาจทางการเมืองเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่บุคคลที่มาจากการเลือกตั้งและพรรคการเมือง ได้เข้าไปดำรงตำแหน่งในคณะรัฐบาล และสภาผู้แทนราษฎร รวมทั้งเมื่ออำนาจ ในการกำหนดนโยบายด้านการท่องเที่ยวตกอยู่ในมือของบุคคลหรือพรรกการเมืองดังกล่าวนี้ตามกฎหมายกลุ่มผลประโยชน์ด้านธุรกิจการท่องเที่ยวยังคงเรียกร้องผลประโยชน์ หรือมีบทบาทและอิทธิพลต่อการ กำหนดนโยบายผ่าน ททท. หน่วยงานราชการ และรัฐบาลหรือรัฐมนตรีผู้รับผิดชอบด้านการท่องเที่ยวมากกว่าผ่านพรรคการ เมือง และสภาผู้แทนราษฎรหรือคณะกรรมาธิการวัฒนธรรมและการท่องเที่ยว ทั้งนี้กลุ่มใช้ช่องทางนี้ เพราะตำแหน่งรัฐมนตรีเป็นตำแหน่งที่สามารถเอื้อประโยชน์ให้กับกลุ่มได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่ได้คำนึงว่ารัฐมนตรีผู้นั้นมาจากการเลือกตั้งและพรรคการเมืองหรือไม่ 2. กลุ่มได้ใช้ทั้งวิธีการแบบไม่เป็นทางการและแบบเป็นทางการประสานกันไป และในการที่กลุ่มมีบทบาทและอิทธิพลผ่าน ททท. กลุ่มและ ททท. ได้สร้างความสัมพันธ์ในลักษณะพึ่งพิง และมีการแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ซึ่งกันและกันขึ้น กลุ่มธุรกิจการท่องเที่ยวมีบทบาทและอิทธิพลในขั้นที่นโยบายได้รับการนำปฏิบัติเป็นส่วนใหญ่ ไม่ใช่ขั้นการริเริ่มนโยบาย แต่กลุ่มมีอิทธิพลในการยับยั้งความพยายามของรัฐที่จะควบคุมกลุ่มและธุรกิจการท่องเที่ยวได้ระดับหนึ่ง ทั้งนี้อาจเป็นเพราะผลประโยชน์หรือเป้าประสงค์โดยรวมของรัฐและของกลุ่มมีความใกล้เคียงกันตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 เป็นต้นมา