การเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ในเขตเทศบาลตำบลบางปะกง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

ชุมชนบางปะกง ตำบลบางปะกง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นชุมชนประมงริมน้ำดั้งเดิม ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนกลาง (ประมาณ ปี พ.ศ. 1991-2231) จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ศิลปะการก่อสร้าง พระอุโบสถวัดบน (คงคาราม) ซึ่งเป็นชุมชนขนาดเล็กที่ได้เปลี่ยนแปลงไปตามแผนพัฒนาระดับชาติ นับตัง้แต่ภาครัฐได้มีแผนที่จะเพิ่มบทบาททางด้านอุตสาหกรรมขึ้น ไม่ว่าจะเป็นแผนพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก จนเกิดนิคมอุตสาหกรรมในบริเวณใกล้เคียงกับพื้นที่ อาทิเช่น นิคมอุตสาหกรรมอมตะนคร (พ.ศ. 2532) นิคมอุตสาหกรรมเวลโกรว์ (พ.ศ. 2532) หลังจากนั้น ก็ได้มีการพัฒนาเส้นทางคมนาคมเพื่อรองรับการขนส่งทางด้านอุตสาหกรรม เช่น การขยายเส้นทางบางปะกง-ฉะเชิงเทรา (พ.ศ. 2536) การขยายเส้นทางมีนบุรี-ฉะเชิงเทรา (พ.ศ. 2537) ซึ่งผลจากการพัฒนาเหล่านี้ก็ล้วนส่งผลให้ชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งสิ้น งานวิจัยครั้งนีมี้วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของชุมชนบางปะกง ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ที่สำคัญจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ไปจนถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของชุมชนบางปะกง ในด้านการใช้ประโยชน์ที่ดิน อาคารและเส้นทางคมนาคม และศึกษาปัญหาที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของชุมชนบางปะกงที่ มีผลต่อการใช้พื้นที่ สภาพเศรษฐกิจ สังคม ประชากรและสภาพแวดล้อม ผลการศึกษาพบว่า ปัจจุบันชุมชนบางปะกงได้กลายเป็นที่พักอาศัยที่รองรับแรงงานจากภาคอุตสาหกรรมในพื้นที่ใกล้เคียง เส้นทางคมนาคมทางบกที่พัฒนาขึ้นในชุมชนและพื้นที่ใกล้เคียงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเมืองที่เห็นได้จากรูปร่าง ขนาด และขอบเขตของเมือง รวมไปถึงการใช้ประโยชน์อาคารและการใช้ที่ดินที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้พื้นที่ที่พักอาศัยที่เป็นชุมชนชาวประมงริมฝั่งทะเลได้กลายเป็นพื้นที่เสื่อมโทรม และเป็นพื้นที่ที่ลดความสำคัญทางเศรษฐกิจก็ลดความสำคัญลงไปมาก โดยผลการศึกษาที่ได้ก็จะทำให้ทราบถึงปัจจัยหลักและแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในอนาคต จากการศึกษาวิจัยมีข้อเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ของเทศบาลตำบลบางปะกง คือ การควบคุมการใช้ ประโยชน์ที่ดินและอาคารโดยมีการพิจารณาสภาพภูมิประเทศและพื้นที่ให้เป็นไปอย่างเหมาะสม