ดัชนีพลังงานสะสมรวมของอาคารและวัสดุก่อสร้างอาคาร ในช่วงการก่อสร้างและรื้อถอน

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยร่วมในโครงการโรงเรียนต้นแบบไม่ปรับอากาศ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือปัจจุบันการใช้พลังงานของอาคารโดยทั่วไปมักพิจารณาจากปริมาณการใช้พลังงานจากเชื้อเพลิงเท่านั้น พลังงานที่ใช้ในระหว่าวการผลิต และการขนส่ง ฯลฯ เป็นพลังงานแฝงที่เกิดขึ้น ซึ่งพลังงานเหล่านี้ คือ พลังงานสะสมรวม (Embodied Energy) ที่จำเป็นต้องใช้ในกระบวนการต่าง ๆ การวิจัยนี้ใช้เทคนิคการวิเคราะห์ Emergy (Emergy Analysis) หมายถึง พลังงานสะสมรวมที่ใช้ในกระบวนการ โดยใช้หน่วย solar emergy การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่จะประเมินค่าและเปรียบเทียบพลังงานสะสมรวมและ Embaht ในอาคาร จากนั้นจึงนำไปสร้างเป็นดัชนีสำหรับประเมินค่าพลังงานสะสมรวมและดัชนีด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อใช้เป็นเครื่องมือบ่งชี้ถึงศักยภาพอาคารด้านพลังงานสะสมรวม ขั้นตอนในการวิจัย คือ ศึกษารวบรวมข้อมูลจากแบบประมาณราคาก่อสร้างในอาคารประเภทต่าง ๆ 4 แบบคือ อาคารพักอาศัย สถานศึกษา อาคารสำนักงานและโรงพยาบาล ในช่วงการก่อสร้างและศึกษาเปรียบเทียบอาคารโครงสร้างไม้-คอนกรีตเทียบกับอาคารคอนกรีตในช่วงการรื้อถอน รวมทั้งสิ้น 26 กรณี รวมถึงศึกษาเปรียบเทียบวัสดุก่อสร้างอาคารและวัสดุที่ได้จากการรื้อถอนมีรูปดัชนีพลังงานสะสมรวมและดัชนีเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม โดยพิจารณาทั้งในรูปของพลังงาน มวลสาร ปริมาณเงินสะสมและทรัพยากร รวมถึงรวบรวมข้อมูลพลังงานและทรัพยากรจัดทำดัชนีพลังงานสะสมรวมของประทศไทยด้วย ผลที่ได้จากการศึกษาพบว่า ในการก่อสร้างอาคาร อาคารพักอาศัยมีพลังงานสะสมรวม ในช่วง 25.61-71.92 E+14 sej/ตร.ม. (เฉลี่ย 47.08 E+14 sej/ตร.ม.) และมี Embaht ในช่วง 10,292-16.017 Embaht/ตร.ม. (เฉลี่ย 12,327 Embaht/ตร.ม.) สถานศึกษา 23.57-376.25 E+14 sej/ตร.ม. (เฉลี่ย 88.84 E+14 sej/ตร.ม.) มี Embaht ในช่วง 9,208-153,248 Embaht/ตร.ม. (เฉลี่ย 35,773 Embaht/ตร.ม.) ในขณะที่อาคารสำนักงาน 31.40-65.16 E+14 sej/ตร.ม. (เฉลี่ย 42.72 E+14 sej/ตร.ม. มี Embaht ในช่วง 11,701-19,015 Embaht/ตร.ม. (เฉลี่ย 14,998 Embaht/ตร.ม.) และโรงพยาบาล ที่ 32.60-157.02 E+14 sej/ตร.ม. (เฉลี่ย 85.08 E+14 sej/ตร.ม.) ซึ่งมี Embaht ในช่วง 13.873-61,347 Embaht/ตร.ม. (เฉลี่ย 28,744 Embaht/ตร.ม.) ในการรื้อถอนอาคาร พลังงานสะสมรวมอยู่ในช่วง 3.21-35.77 E+14 sej/ตร.ม. (เฉลี่ย 20.18 E+14 sej/ตร.ม.) และมี Embaht ในช่วง 1,331-15,221 Embaht /ตร.ม. (เฉลี่ย 8,573 Embaht/ตร.ม.) จากดัชนีพลังงานสะสมรวมดังกล่าว การพิจารณาวัสดุก่อสร้างสามารถแบ่งปัจจัยที่มีผลต่อพลังงานสะสมรวมได้เป็น 4 กลุ่ม คือ วัสดุโครงสร้าง วัสดุตกแต่ง งานระบบ และแรงงาน พบว่าปัจจัยที่มีผลต่อพลังงานสะสมรวมของอาคาร ได้แก่ วัสดุโครงสร้าง ของอาคารพักอาศัย สถานศึกษา และอาคารสำนักงาน ส่วนปัจจัยที่มีผลต่ออาคารโรงพยาบาลได้แก่ วัสดุตกต่าง ส่วนการรื้ออาคาร พลังงานสะสมรวมของอาคารไม้ผสมคอนกรีต มีค่าเทียบเท่าพลังงานที่ใช้ในการปรับอากาศของอาคารนั้นประมาณ 7 ปี ส่วนพลังงานสะสมของอาคารโครงสร้างคอนกรีต มีค่าเทียบเท่ากับพลังงานที่ใช้ในการปรับอากาศของอาคารนั้นประมาณ 19-30 ปี ดังนั้น การเลือกใช้วัสดุก่อสร้างควรเลือกวัสดุโครงสร้างในปริมาณน้อย โดยเฉพาะวัสดุก่อสร้างที่มีค่า Transformity สูง การเลือกใช้วัสดุก่อสร้างในอาคารควรเลือกใช้วัสดุ renewable มากกว่าวัสดุ non-renewable และพิจารณาอายุอาคารประกอบ