แนวทางการพัฒนาโครงข่ายและที่ตั้งตลาดผักและผลไม้ที่สอดคล้องกับพื้นที่ผลิตในภาคใต้ของประเทศไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาแนวทางการพัฒนาโครงข่ายและที่ตั้งตลาดผักและผลไม้ที่สอดคล้องกับพื้นที่ผลิตในพื้นที่ 14 จังหวัดภาคใต้ โดยได้ศึกษาทฤษฎีและแนวความคิดเกี่ยวกับการเลือกที่ตั้งกิจกรรมทางการเกษตร การเลือกที่ตั้งเพื่อลดค่าขนส่ง จุดอ่อนของผลผลิตทางการเกษตร การตลาดการเกษตรและการแบ่งระดับตลาดการเกษตร เพื่อนำมากำหนดกรอบความคิดในการศึกษา การศึกษาแบ่งออกเป็น 2 ประเด็นหลัก คือ ประเด็นที่เกี่ยวกับการผลิตผักและผลไม้ และประเด็นที่เกี่ยวกับการตลาดผักและผลไม้ โดยประเด็นแรกคิกษาเพื่อดูความเปลี่ยนแปลงของการผลิตพืชผักผลไม้ที่มีความสำคัญเชิงการค้าและรวมถึงศักยภาพและการกระจายของแหล่งผลิต ส่วนประเด็นที่เกี่ยวกับการตลาดนั้นแบ่งเป็น 2 ระดับ คือ การตลาดระดับท้องถิ่น และการตลาดระดับภูมิภาค โดยศึกษาการไหลเวียนของผักผลไม้ระหว่างภาคใต้กับภูมิภาคอื่นๆ และภายในภูมิภาคเอง การวิเคราะห์ใชิวิธีการทาบซ้อน (Overlay) โดยมีปัจจัยที่สำคัญต่อการเกิดขึ้นของโครงข่ายตลาด คือ การกระจายของแหล่งผลิต การไหลเวียนของผลผลิตเส้นทางการคมนาคม และการกระจายชุมชนศูนย์กลางด้านการค้าและบริการ ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า ตลาดผักผลไม้ระดับภูมิภาคของภาคใต้ที่มีความสำคัญอยู่ในอำเภอหาดใหญ่ อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช อำเภอหลังสวน อำเภอสุไหงโกลก ส่วนตลาดผักผลไม้ระดับท้องถิ่นที่มีความสำคัญอยู่ใน อำเภอเมืองสุราษฎร์ธานี อำเภอเมืองตรัง และอำเภอเมืองยะลา ขอบเขตการให้บริการของตลาดที่เกษตรกรนำผลผลิตเข้ามาขายอยู่ในระยะ 50 กิโลเมตร แต่ถ้าคนกลางเป็นผู้ดำเนินการแล้วระยะทางการให้บริการของตลาดจะกว้างไกลขึ้น ในพื้นที่ผลิตที่อยู่นอกรัศมีบริการควรจัดตั้งตลาดชั่วคราวเป็นสถานที่รวบรวมผลผลิตให้เกษตรกรเพื่อเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย ส่วนแหล่งตลาดผักผลไม้ที่มีความสำคัญในระดับ ภูมิภาคควรได้รับการสนับสนุนด้านสิงอำนวยความสะดวกให้เหมาะสมกับบทบาทของตลาดแต่ละแห่ง